Σημασιολογικές-Πραγματολογικές δυσκολίες & Δ.Α.Φ.

Αρχικά, ας διευκρυνήσουμε τι εννοούμε με τους όρους Σημασιολογία και Πραγματολογία...

Ο όρος σημασιολογία αναφέρεται στο λεξιλόγιο και πιο συγκεκριμένα, στο πλήθος λέξεων που γνωρίζει και κατανοεί το άτομο, την προέλευσή τους και την παραγωγή νέων λέξεων.

Πραγματολογία είναι η κατάλληλη χρήση τη γλώσσας για να επικοινωνούμε ανάλογα με το περιβάλλον και τον επικοινωνικό σύντροφο. Τα βασικά στοιχεία στα οποία αναφερόμαστε με αυτόν τον όρο, είναι η ικανότητα να απαντάμε κατάλληλα όταν μας ρωτάνε κάτι, να περιμένουμε την σειρά μας, η παρατήρηση των μη λεκτικών στοιχείων της γλώσσας, η διατήρηση θέματος, η διατήρηση βλεμματικής επαφής κ.α.

Τα παιδιά με Δ.Α.Φ. παρουσιάζουν σημαντική έκπτωση των παραπάνω ικανοτήτων.

Πιο αναλυτικά...

Στον τομέα της Σημασιολογίας τα παιδιά με Δ.Α.Φ. δυσκολεύονται:

  • στην κατανόηση των λέξεων που σχετίζονται με συναισθηματικές και πνευματικές καταστάσεις (ξέρω, πιστέυω, γνωρίζω),
  • στη συσχέτιση αντίκειμένων ανάλογα με τα κοινά τους χαρακτηριστικά,
  • στην κατηγοριοποίηση εννοιών,
  • στον εντοπισμό της λέξης που εννοεί ο συνομιλητής από την περιγραφή της,
  • στην κατανόηση κάποιων λέξεων, παρότι τις χρησιμοποιούν.

Στον τομέα της Πραγματολογίας παρατηρούνται τα εξής:

  • Δυσκολία στην συνδυαλλαγή, τον διάλογο και τις επικοινωνιακές δεξιότητες.
  • Κατανοούν μόνο κυριολέκτικά τον λόγο, χωρίς να αντιλαμβάνονται αστεία, μεταφορές και κρυφά νοήματα.
  • Παρουσιάζουν μειωμένη δυνατότητα παρατήρησης και ανταπόκρισης στις μη λεκτικές πτυχές της γλώσσας.
  • Αδυνατούν να μιλησούν με πολλά άτομα ταυτόχρονα και να μείνουν σε μία σύζητηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
  • Δεν έχουν βλεμματική επαφή με τον συνομιλήτή τους και ούτε έχουν ανεπτυγμένη την κοινή προσοχή.
  • Συχνά μονολογούν, χωρίς να στοχεύουν στην επικοινωνία.
  • Ελλειπή δυνατότητα να διακρινουν πώς να μιλήσουν και να συμπεριφερθούν προς τους διαφορετικούς επικοινωνιακούς συνεργάτες (επίσημα με κάποιους, φιλικά με συγγενείς και φίλους).

Συμπερασματικά, η ποιότητα του λόγου των παιδιών με Δ.Α.Φ., όπου παρουσιάζουν δυσκολίες σε αυτούς τους τομείς, έχει σημαντική απόκλιση από τον λόγο των συνομιλήκων τυπικής ανάπτυξης, ακόμη και αν η μορφολόγια και η σύνταξη δεν είναι επηρεασμένες.

Η παρέμβαση από το λογοθεραπευτή πρέπει να είναι εξατομικευμένη και σε συνεργασία με τους γονείς και το σχολικό πλαίσιο, ΄ώστε να εξασφαλίζεται η γενίκευση των νέων δεξιότητων.